Z życia szkoły

Jak bardzo niewinny żart może wpłynąć na losy jednostki? Czy jakiekolwiek słowa obrony w starciu z całym systemem mają sens? Gdzie stawia się granicę pomiędzy życiem społecznym a prywatnym? To właśnie te pytania targają Ludwikiem Jahnem, głównym bohaterem powieści Milana Kundery pod tytułem “Żart”.

Jest to pierwsza wydana powieść tego artysty. Powstała w roku 1967 w czasach komunistycznej Czechosłowacji i dokładnie wokół tego tematu krąży. Ludwik Jahn jest bowiem studentem czeskiego uniwersytetu oraz przynależy do partii komunistycznej. Został z niej jednak usunięty, o czym zadecydował jego niewinny żart w ”prywatnym” liście do koleżanki. Autor wplótł więc w powieść wydarzenia historyczne, które połączył z własnymi doświadczeniami, bowiem Milan Kundera również został wyrzucony ze stowarzyszenia (nawet dwukrotnie!). Dalsze losy Ludwika obrazują emocje i przemyślenia, którymi kieruje się osoba uznawana za wyrzutka i zdrajcę narodu.

Szczególnie interesująco została poprowadzona narracja powieści, którą dodatkowo wzbogaciło zaburzenie chronologii wydarzeń. W utworze co chwilę pojawia się nowy narrator, którego tożsamość czytelnik domyślić się może dopiero po chwili. Poza tym relacja kilku osób z tego samego zajścia poszerza jego obraz o dodatkowe szczegóły. Wszystko to pozwala w pełni dostrzec absurdy komunizmu, trudy życia w państwie totalitarnym oraz sytuacje, które przytrafiają się głównemu bohaterowi.

Autor porusza i ilustruje wiele ważnych wartości - m.in. ukazuje miłość na każdy możliwy sposób - od miłości niewinnej, czystej, przez pożądanie seksualne, aż do fanatycznej żądzy. Oprócz tego wplata historię tradycyjnego folkloru, o którym wie naprawdę wiele, ponieważ studiował muzykologię i literaturę na Uniwersytecie Karola w Pradze.

Kundera w swojej twórczości daje możliwość współczesnemu odbiorcy doświadczyć przeżyć jednostek w totalitarnym państwie. Dzięki elementom groteski, miłosnym rozterkom i wielotematycznym rozważaniom, autor nie pozwala czytelnikowi oderwać się od lektury. Plusem jest również styl pisarza - niezwykle przyjemny do czytania, w ciekawy sposób przekazujący rozmyślania dotyczące kwestii moralnych i nie tylko.

Powieść bardzo mi się spodobała. Nawet długie opisy nie męczyły, a opisy tradycyjnego folkloru czeskiego dodały całemu dziełu pewnego uroku, jeszcze bardziej pozwalając zaaklimatyzować się w świecie, w którym przystało żyć głównemu bohaterowi. Inną zaletą tej książki jest występowanie wielu motywów, przydatnych licealistom w pisaniu rozprawek.

Oprócz tego w “Żarcie” można dostrzec pewne prawdy skierowane wprost do nas - młodych. Książka bowiem jest pewnego rodzaju rozrachunkiem z młodością. Cytując samego Milana Kunderę:

 Młodość jest straszna; to scena, gdzie na wysokich koturnach i w najrozmaitszych kostiumach poruszają się dzieci (ponoć niewinne!) i recytują wyuczone kwestie, które rozumieją tylko w połowie, ale którym są fanatycznie oddane. I historia jest straszna, ponieważ tak często staje się placem zabaw dla młodocianych.

 Hanna Sidorkiewicz, kl. IVa

Zdjęcie: https://www.twojaksiegarnia.pl